Sezaryen Hakkında Ne Kadar Bilgi Sahibisiniz? “Türkiye’de şu anda en çok yapılan ameliyat nedir?” diye sorulsa kimse yanılmadan “sezaryen doğum” diyecektir. Sezaryen bu kadar çok yapılmasına rağmen kadınlar bunun hakkında ne kadar sağlıklı bilgi sahibi? Sezaryen ameliyatını başkasının tecrübesinden değil, doktor olarak benden öğrenmenizi istedim. Bu nedenle sezaryen doğum hakkında bu yazıyı yazmaya karar verdim.
Sezaryen Hakkında Ne Kadar Bilgi Sahibisiniz?
SEZARYEN DOĞUM NEDİR?
Sezaryen, bebeğin kadının rahmine yapılan kesi ile doğurtulması ameliyatıdır.
SEZARYEN DOĞUM YAPILMASI GEREKEN DURUMLAR
Çoğul gebelik; eğer ikiz gebelik varsa ve doğum çok erken başlamışsa sezaryen gerekebilir, bebeklerin pozisyonları da doğumun şekline karar vermek için önemlidir. Diğer sağlık sorunları da doğum şekli için etkendir. Gebenin taşıdığı bebek sayısı arttıkça sezaryen olması gerekliliği artar.
Doğumun ilerlememesi; kasılmalar sayesinde rahim ağzı açılır ve bebek vajinal kanala iner. Eğer kasılmalar rahim ağzını açmak için etkili olmuyorsa sezaryen gerekebilir.
Bebeğin sağlığı ile ilgili bir problem geliştiyse; mesela bebeği besleyen göbek kordonu sıkıştı ve bebeğe yeterli kan gitmesi engellenmişse, bu durumda bebeğin kalp atışlarına düşme olur. Bu nedenle acil sezaryen gerekir.
Bebeğin eşi çıkışı engelliyorsa
İri bebek ise
Bebek başı önde değil de poposu önde geliyorsa
Annede HIV veya herpes gibi enfeksiyon varsa
Annede şeker veya yüksek tansiyon hastalığı varsa
Daha önce sezaryen ile doğum yapmış kadınların en çok merak ettikleri konu bir sonraki gebeliklerinde normal doğumu deneme şanslarının olup olmadığıdır.
Daha önce sezaryen ile doğum yapmış kadınların en çok merak ettikleri konu bir sonraki gebeliklerinde normal doğumu deneme şanslarının olup olmadığıdır. Bu sorunu cevabını belirleyen birkaç etken var. Mesela daha önce kaç sezaryen oldu, bebeğin duruşu nedir, bebeğin eşinin yerleşimi nedir, önceki sezaryen ameliyatında rahime yapılan kesinin şekli nasıldı? Hastanelerin de sezaryen sonrası doğum ile ilgili politikalarının belli olması gereklidir.
Bazen kadınların normal doğum yapma şansları olsa dahi sezaryen ile doğum yapmayı tercih ediyor. Buna karar vermeden önce sezaryenin de diğer ameliyatlar gibi risk ve komplikasyonlarının olduğunu bilmeniz gereklidir. Sezaryen sonrası hastanede daha uzun kalırsınız, ameliyat sonrası bazı sağlık sorunlarınız olabilir, hatta sonraki gebelikler de dahi sorun oluşabilir. Çok çocuk doğurmak isteyen kadınlar için sezaryen iyi bir seçenek olmayabilir.
Ameliyata girmeden önce yapılacaklardan biraz bahsetmek istiyorum. Hastaneye girişiniz yapıldıktan sonra bir hemşire sizi ameliyat için hazırlayacaktır. Kolunuza veya elinizin üstüne bir damar yolu açılacaktır. Bu damar yolu ile ameliyatta kullanılacak sıvı ve ilaçlar verilecek. Ameliyat masasına alındığınızda karınınız antiseptik sıvı ile silinecek ve eğer kesi yapılacak bölgede kıl varsa tıraş edilecektir. Daha sonra mesaneye idrar sondası yerleştirilecek. Mesanenin boş olması ameliyat sırasında mesanenin yaralanma ihtimalini azaltır.
Ameliyat için seçilebilecek birkaç anestezi yöntemi mevcuttur. Genel anestezi, spinal anestezi veya epidural anestezi kullanılabilir. Genel anestezi yapıldığında uyanık olmayacaksınız. Epidural anestezi de ise vücudunuzun alt tarafı uyuşturulacaktır. Omurganızın içinde bulunan bir boşluğa ilaç yapılır. Epidural katater bu boşluğa yerleştirilip bir gün boyunca tutulabilir. Böylece ağrınız olduğunda bu ince tüp ile vücudunuza ilaç verilir ve ağrınız kesilir. Spinal anestezi işleminde de alt vücut uyuşturulur, epiduralden farkı ise herhangi bir kateter yerleştirilmez, ilaç doğrudan omurilik etrafındaki sıvının içine verilir.
Gebelerin sezaryen için söylediği genel bilgilerden birisi yedi kat kesi yapılmasıdır. Ameliyat sırasında deriniz ve karın duvarınız kesilir, bu kesi bikini bölgesinde olacak şekilde yatay veya yukarı doğru dikey olarak yapılabilir. Kadın kaslarını birbirinden uzaklaştırılır ve kesilmesine gerek yoktur. Diğer bir kesi ise rahim duvarına yapılır. Buraya yapılan kesi dik veya yatay olabilir.
Açılan aralıktan bebek doğurtulur. Göbek kordonu kesilir ve bebeğin eşi çıkartılır. Rahimdeki kesi kendiliğinden eriyen ipler ile dikiş atılarak kapatılır. Cildi kapatırken de eriyen veya sonradan alınması gerekli dikişler kullanılabilir.
Sezaryen aleyhinde birçok kampanya yapan bir hekim olarak sezaryenin sadece hayat kurtarmak için yapılması gerektiğini bir kez daha hatırlatmak istiyorum.
SEZARYEN DOĞUM NE GİBİ RİSKLER TAŞIR?
Enfeksiyon yani mikrop kapma.
Kan kaybı.
Bacakta, pelvik organlarda veya akciğerde pıhtı oluşması.
Bağırsak veya mesane yaralanması.
Kullanılan ilaçlara veya anesteziye bağlı alerji gelişebilir.
Ameliyattan sonra neler ile karşılaşabileceğinizden biraz bahsetmek istiyorum. Eğer uyanık olarak ameliyat olduysanız bebeğinizi hemen kucağınıza alabilirsiniz.
Ameliyattan hemen sonra ameliyathanedeki özel bir odada takip edilebilirsiniz. Bazen de hemen odanıza gidebilirsiniz. Kan basıncı, nabız, nefes sayısı, kanama miktarı düzenli aralıklarla kontrol edilir. Sezaryen olmanız bebeğinizi emzirmenizi engellemez. Hemen emzirmeye başlayın.
Bir süre yatakta kalmanız gerekir. Yataktan kalkacağınız ilk birkaç seferde yakınınız veya hemşirenizin size yardım etmesi gerekebilir.
Ameliyattan kısa bir süre sonra idrar sondanız çıkarılır. Karnınızdaki kesi yeri birkaç gün ağrıyacaktır. Anestezi etkisi geçmeye yakın ağrı kesici ilaçlar başlanır ve bu düzenli olarak size verilir. Sıcak su torbası iyi gelebilir. Ağrının kesilmesi için alternatif yöntemleri denemek istiyorsanız doktorunuz ile konuşmalısınız.
Sezaryenden sonra 2 – 4 gün hastanede kalırsınız. Kalacağınız süre ameliyat nedenine ve vücudunuzun iyileşmesine bağlı olarak değişir. Eve gittiğinizde bir süre bakıma ihtiyacınız olacak ve hareketleriniz kısıtlı olacak.
İyileşme döneminde özellikle emzirdiğiniz zamanlarda rahimde kasılmalar olacaktır. Kanama veya akıntınız 4 – 6 hafta sürebilir. Pıhtılı kanama veya kramplar olabilir. Kesi yerinde ağrı 3 – 6 hafta devam edebilir.
Enfeksiyonu azaltmak için ameliyattan 2 – 3 hafta sonrasına kadar tampon kullanmayın ve ilişkiye girmeyin. Egzersize başlamadan önce iyileşmek için kendinize bir süre verin. Ateş, fazla kanama olursa veya ağrınız daha kötüye gidiyorsa mutlaka doktorunuza bilgi verin.